Trong hệ thống đa dạng sinh học phong phú của Việt Nam, có nhiều loài động vật đặc hữu đang được bảo tồn và nghiên cứu. Một trong số đó là thằn lằn cá sấu, một loài bò sát độc đáo với vẻ ngoài rực rỡ và hiện đang được bảo tồn tại Trung tâm Đa dạng sinh học Mê Linh.
Thằn lằn cá sấu có tên khoa học là Shinisaurus crocodilurus vietnamensis, theo Danh lục đỏ Việt Nam. Loài này được ghi nhận phân bố tại Việt Nam ở khu vực rừng trên núi đất thấp ở vùng Đông Bắc Việt Nam, bao gồm Bắc Ninh và Quảng Ninh vào năm 2003.
Với thân màu nâu xám, bụng vàng nâu và nổi bật với dải vảy đỏ hoặc cam chạy dọc hai bên sườn, thằn lằn cá sấu có vẻ ngoài đặc trưng và bắt mắt. Con đực thường có kích thước lớn hơn và màu sắc sặc sỡ hơn con cái.
Thằn lằn cá sấu sinh sống chủ yếu trong rừng thường xanh trên núi đá hoặc núi đất, trên các cành cây ở ven suối. Loài này leo trèo nhanh nhẹn nhưng lại ưa môi trường nước, và thức ăn của chúng bao gồm các loài côn trùng, giun đất và nhện.
Hiện nay, sinh cảnh của thằn lằn cá sấu đang bị chia cắt và suy thoái do các hoạt động khai thác lâm sản, khai thác than và lấn chiếm đất rừng. Điều này đã khiến quần thể loài này ở Việt Nam suy giảm đáng kể.
Trung tâm Đa dạng sinh học Mê Linh đã tạo sinh cảnh gần giống ngoài tự nhiên để tạo cảm giác thoải mái cho loài vật này. Ngoài ra, trung tâm còn bảo tồn nhiều loài thạch sùng mí đặc hữu của Việt Nam, là nhóm bò sát đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng ngoài tự nhiên.
Một số loài động vật khác cũng đang được bảo tồn tại Trung tâm Đa dạng sinh học Mê Linh bao gồm thạch sùng mí Hữu Liên, cá cóc Việt Nam, ếch rêu Việt Nam và ếch cây sần Ryabovi. Tất cả đều là những loài đặc hữu của Việt Nam và đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do mất sinh cảnh và săn bắt trái phép.
Ngoài công tác nghiên cứu và bảo tồn, trung tâm còn chú trọng xây dựng hệ thống tủ mẫu vật phục vụ nghiên cứu khoa học. Các chuyến tham quan và tìm hiểu về các loài động vật được bảo tồn giúp người tham gia hiểu rõ hơn về đặc điểm, tập tính của từng loài, đồng thời nâng cao nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác bảo tồn thiên nhiên.
Hoạt động ngoại khóa do các giáo viên và phụ huynh xây dựng nhằm giúp học sinh trải nghiệm và củng cố kiến thức về đa dạng sinh học đã nhận được sự ủng hộ và tham gia tích cực của nhiều em học sinh.
Thông qua các hoạt động bảo tồn và giáo dục, chúng ta hy vọng sẽ nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học của Việt Nam, cũng như đóng góp vào sự phát triển bền vững của hệ thống tự nhiên trên trái đất.
