Chiều ngày 10/7, tại Hà Nội, Bộ Giao thông Vận tải đã tổ chức lễ ký kết một dự án quan trọng, đánh dấu một bước tiến mới trong việc tìm kiếm giải pháp cho các thách thức môi trường và kinh tế mà tỉnh Quảng Ninh đang đối mặt. Quảng Ninh, với vị trí địa lý và tài nguyên thiên nhiên phong phú, đã từng là một trong những tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế nhanh nhất Việt Nam. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào khai thác than và du lịch đã khiến cho tỉnh phải đối mặt với những thách thức về môi trường và áp lực đổi mới mô hình phát triển.
Trong bối cảnh đó, tỉnh Quảng Ninh đã đặt ra mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030, với tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 12%/năm, GDP bình quân đầu người 20.000 USD và kinh tế số chiếm khoảng 30% GRDP. Để đạt được mục tiêu này, Quảng Ninh cần những hướng đi mới, thay vì tiếp tục dựa vào mô hình cũ.
Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, để hiện thực hóa các mục tiêu này, Quảng Ninh cần chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng dựa vào công nghệ chiến lược. Mục tiêu không chỉ là cải tiến, mà là khai thác tri thức để xử lý những tồn lưu của quá khứ như xỉ than, nước biển, nhằm tạo ra giá trị mới, thân thiện với môi trường và bền vững hơn.
Một trong những hướng đi mới được đề xuất là biến xỉ than thành “vàng” và tìm kiếm đất hiếm. Ngành khai thác than, vốn chiếm 60-70% thu nhập của Quảng Ninh trong nhiều thập kỷ, có thể được chuyển đổi thành một ngành công nghiệp công nghệ cao, tuần hoàn và thông minh. GS.TS Trần Thanh Hải, Hiệu trưởng Đại học Mỏ – Địa chất, đề xuất rằng tỉnh cần đầu tư vào việc đánh giá tiềm năng một cách khoa học, bao gồm thăm dò thông minh và đánh giá trữ lượng đất hiếm.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng đề xuất việc sản xuất hydrogen xanh từ nước biển, một nguồn năng lượng sạch và thân thiện với môi trường. GS.TS Mai Trọng Nhuận, nguyên Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, đề xuất một mô hình “kinh tế biển xanh” toàn diện, dựa trên ba trụ cột: Thông minh hóa, xanh hóa và văn hóa hóa.
Để thực hiện những hướng đi mới này, các chuyên gia đồng thuận rằng Quảng Ninh cần xây dựng một “Bản sao số” của tỉnh, một hệ thống thông tin phản ánh không chỉ cấu trúc vật lý mà còn cả cấu trúc xã hội của tỉnh. Hệ thống này sẽ giúp tỉnh quản lý và điều khiển hoạt động kinh tế, xã hội một cách thông minh và hiệu quả.
Cuối cùng, các chuyên gia cũng đề xuất một chương trình cụ thể để đưa AI và dữ liệu vào khối doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đó là chương trình “kinh doanh thông minh”, tiếp cận theo mô hình “PDMP”: bắt đầu từ Problem (Bài toán kinh doanh), rồi mới tìm Data (Dữ liệu), Method (Phương pháp AI) và Platform (Công cụ).
Tất cả những tầm nhìn được các chuyên gia đề xuất ở trên như mỏ thông minh, du lịch thông minh, hydrogen xanh, carbon xanh đều có một mẫu số chung: Chúng hoàn toàn phụ thuộc vào dữ liệu và AI. Đây chính là “hạ tầng của hạ tầng” để Quảng Ninh có thể trở thành một tỉnh mẫu về công nghệ chiến lược và phát triển bền vững.
