Quảng Ninh – Một Tỉnh Miền Đông Bắc với Tiềm Năng Du Lịch Sinh Thái Rừng Đa Dạng
Quảng Ninh, một tỉnh miền Đông Bắc của Việt Nam, nổi tiếng với hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia và rừng đặc dụng đa dạng, giàu có về cảnh quan, môi trường và đa dạng sinh học. Với gần 434.000 ha rừng và đất lâm nghiệp, chiếm 70% tổng diện tích tự nhiên của tỉnh, Quảng Ninh có tiềm năng rất lớn để khai thác và tạo động lực cho phát triển du lịch sinh thái rừng.
Quảng Ninh hiện có nhiều khu rừng phòng hộ nổi tiếng với hệ động thực vật phong phú, là nguồn tài nguyên quan trọng để khai thác phát triển du lịch sinh thái rừng. Tháng 6/2025, Điểm du lịch sinh thái đảo Đá Dựng (xã Đầm Hà) được công nhận là Điểm du lịch cấp tỉnh. Đảo Đá Dựng nổi bật với vẻ đẹp hoang sơ và hệ sinh thái đa dạng, đặc biệt là hệ sinh thái rừng trên cạn, dưới nước phong phú, còn lưu lại diện tích rừng tự nhiên đa tầng tán, diện tích rừng trồng có quy hoạch hàng lối, tiếp giáp với những vạt rừng ngập mặn.
UBND tỉnh đã phê duyệt dự án du lịch sinh thái đảo Đá Dựng với tổng diện tích trên 66ha, bao gồm phần diện tích đất liền, rừng và mặt nước, trong đó có 38ha rừng tự nhiên. Trên diện tích này, chủ đầu tư dự án quy hoạch rõ những vị trí được phép xây dựng các công trình hạ tầng phục vụ du lịch cũng như quy hoạch rõ những vị trí cần bảo vệ, cần giữ hiện trạng để đảm bảo sự phát triển của rừng và tạo sinh cảnh tự nhiên tươi đẹp làm điểm nhấn thu hút du khách đến đảo.
Rừng phòng hộ miền Đông với diện tích rừng già dọc tuyến biên giới, rừng đầu nguồn xung quanh hồ Trúc Bài Sơn, rừng tự nhiên gắn với những đỉnh cao, thác nước và rừng ngập mặn ven biển. Ngoài giá trị về cảnh quan, địa hình và đa dạng sinh học, rừng nơi đây còn gắn liền với nhiều di tích lịch sử trong vùng như: Khu di tích lịch sử Pò Hèn, di tích đồi Trần Phú, đền Xã Tắc, đình Trà Cổ, chùa Xuân Lan.
Nhằm xúc tiến thu hút các doanh nghiệp đầu tư dự án du lịch rừng khu vực miền Đông, mở ra hướng phát triển kinh tế du lịch gắn với rừng toàn tỉnh, tháng 6/2025, UBND tỉnh đã phê duyệt Đề án du lịch sinh thái trong rừng phòng hộ miền Đông. Theo Đề án, trong 1.628ha rừng phòng hộ sẽ hình thành 4 tuyến du lịch dựa trên các tuyến đường mòn, đường tuần tra bảo vệ rừng, đường ven biển, đường dân sinh kết nối có sẵn và 19 điểm du lịch tại những nơi có hệ sinh thái rừng tự nhiên đất ngập nước, có cảnh quan đẹp, hệ sinh thái động thực vật đa dạng thích hợp cho tổ chức hoạt động du lịch, nghỉ dưỡng, giải trí kết hợp giáo dục môi trường, bảo tồn, phát triển rừng.
Tuy nhiên, việc xây dựng các công trình phục vụ cho hoạt động du lịch phải đảm bảo các nguyên tắc: Không ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học, không chặt phá rừng; các công trình xây dựng phải dựa vào thiên nhiên, hài hòa với cảnh quan thiên nhiên, khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, không làm mất quyền sở hữu của Nhà nước về rừng, tài nguyên thiên nhiên trên mặt đất và dưới lòng đất, không làm ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử văn hóa.
Đề án được triển khai sẽ thu hút đông đảo người dân địa phương tham gia hoạt động dịch vụ du lịch, góp phần tăng thu nhập, ổn định đời sống, nhất là người dân ở các xã ven rừng, từ đó giảm áp lực phụ thuộc vào rừng. Đề án cũng giúp Ban quản lý Rừng phòng hộ, đặc dụng miền Đông, tăng thêm nguồn thu để tái đầu tư bảo vệ rừng, bảo tồn thiên nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học, nâng cao độ che phủ rừng.
Du lịch rừng đang là hướng mở cho kinh tế rừng của tỉnh phát triển, góp phần quan trọng nâng cao đời sống nhân dân cũng như thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Thời gian tới, tỉnh tiếp tục xây dựng một số đề án phát triển du lịch sinh thái rừng có quy mô lớn. Trong đó, tập trung vào các khu rừng đặc dụng, phòng hộ, rừng quốc gia, khu bảo tồn cả trên cạn và dưới nước có cảnh quan đa dạng, sinh động, là tiềm năng giàu có cho phát triển du lịch rừng.
Cả nước có hơn 14,8 triệu ha rừng, rừng không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế lâm nghiệp, mà còn là lợi thế tiềm năng rất lớn để phát triển dịch vụ du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và các dịch vụ khác… Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, nguồn thu của bốn loại dịch vụ trong các hệ sinh thái rừng gồm: Dịch vụ cung cấp gỗ và lâm sản ngoài gỗ, dịch vụ môi trường rừng, dịch vụ hấp thụ và lưu trữ carbon, dịch vụ du lịch sinh thái, hằng năm đã mang lại giá trị khoảng 40.000 tỷ đồng. Trong đó, thu được từ dịch vụ du lịch rừng đạt khoảng 2.000 tỷ đồng…
Du lịch sinh thái rừng là loại hình du lịch có trách nhiệm đối với môi trường thiên nhiên, rất tiềm năng và mang lại nhiều lợi ích. Vì vậy, cần phải có định hướng phát triển đúng đắn và phù hợp, hạn chế đến mức thấp nhất những tác động tiêu cực đến rừng và môi trường thiên nhiên…
