Di sản thế giới vịnh Hạ Long, một biểu tượng của vẻ đẹp tự nhiên Việt Nam, đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo vệ môi trường. Mới đây, vụ tai nạn tàu du lịch Green Bay58 đã làm dấy lên những lo ngại về sự an toàn của du khách và tính hiệu quả của các quy định quản lý hiện hành.
Vào chiều ngày 19-7, tàu Green Bay58 chở 49 người, trong đó chỉ có 10 người may mắn sống sót, đã gặp nạn tại vịnh Hạ Long. Theo thông tin ban đầu, con tàu được thiết kế cao hơn mức bình thường nhưng không được trang bị thiết bị cảnh báo tự động. Hệ thống GPS của tàu cũng bị mất tín hiệu mà không được cơ quan quản lý phát hiện kịp thời. Sự cố này một lần nữa đặt vấn đề về sự cần thiết của việc nâng cao các tiêu chuẩn an toàn cho tàu thuyền hoạt động trong khu vực di sản thế giới này.
Trước đó, ông Phạm Đình Huỳnh, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân quản lý vịnh Hạ Long, đã đề xuất việc xây dựng các tiêu chuẩn cao hơn về tàu thuyền, bao gồm yêu cầu lắp đặt các thiết bị định vị bổ sung. Tuy nhiên, trong vụ việc tàu Vinh Xanh58 gặp nạn trước đó, sự thiếu thốn thiết bị tự động và thông tin được cung cấp quá muộn đã khiến lực lượng cứu hộ không thể can thiệp kịp thời.
Không chỉ vấn đề an toàn của tàu thuyền, vịnh Hạ Long còn phải đối mặt với nhiều thách thức khác liên quan đến bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Năm 2006, Ủy ban nhân dân quản lý vịnh Hạ Long đã phải gửi báo cáo tới UNESCO về tác động của nhà máy xi măng Cam Pha đến cảnh quan khu vực di sản thế giới. Các chuyên gia UNESCO đã cảnh báo về nguy cơ từ các công trình hạ tầng ven bờ vịnh.
Đến năm 2013, vịnh Hạ Long được các chuyên gia của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (ICUN) tiến hành kiểm tra hiện trường và đưa ra 7 khuyến nghị liên quan đến tình trạng bảo tồn của vịnh. Vịnh Hạ Long cũng từng bị đưa vào “danh sách đen” của UNESCO. Tổ chức này đã đề xuất xây dựng một hệ thống quản lý toàn diện nhằm đảm bảo tính tự chủ cao hơn cho Ủy ban nhân dân quản lý vịnh Hạ Long.
Bên cạnh đó, một số vụ việc đáng tiếc khác như tổ chức các buổi biểu diễn âm nhạc trong hang Dau Go hay việc xây dựng công trình ở gần khu vực vịnh mà không có các giải pháp bảo vệ môi trường cần thiết… đã diễn ra tại Hạ Long. Những sự cố này cho thấy các quy định quản lý còn lỏng lẻo hoặc chưa hợp lý.
Ngành du lịch tại Hạ Long vẫn đang thu hút đông đảo du khách. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm thế nào để cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo vệ môi trường di sản? Tại một hội thảo diễn ra vào cuối năm 2024 về thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế số cho di sản Hạ Long, các chuyên gia đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm kiếm giải pháp cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn di sản.
Giáo sư Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho rằng thu nhập từ vé tham quan vịnh Hạ Long năm 2024 chỉ đạt 1.000 tỉ đồng, điều này không tương xứng với giá trị của một di sản thế giới được UNESCO công nhận 3 lần. Theo ông Thiên, cần có chiến lược phát triển du lịch bền vững, bảo vệ và phát huy giá trị di sản, đồng thời tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo và có chất lượng để thu hút khách du lịch.
Đối với du khách muốn tìm hiểu thêm về vịnh Hạ Long và các vấn đề liên quan, có thể tham khảo thông tin tại UNESCO hoặc trang web chính thức của vịnh Hạ Long. Những nỗ lực nhằm bảo tồn và phát triển bền vững di sản thế giới này là không ngừng nghỉ.
Tóm lại, vịnh Hạ Long – di sản thế giới với nhiều tiềm năng để phát triển du lịch, đang đối mặt với thách thức lớn nhất là làm thế nào để phát triển bền vững và bảo vệ di sản. Sự cố của tàu Green Bay58 là lời cảnh tỉnh cho các cơ quan quản lý và những người có trách nhiệm với di sản thế giới này.
Giới chức và người dân cần hợp tác để khắc phục các vấn đề tồn tại, đồng thời bảo vệ và phát huy giá trị của một trong những di sản thế giới nổi tiếng của Việt Nam. Tương lai của vịnh Hạ Long cần sự phối hợp chặt chẽ giữa bảo tồn và phát triển.
