Tình trạng tin giả và thông tin sai sự thật được tạo ra bằng trí tuệ nhân tạo (AI) trên mạng xã hội đang gia tăng đáng kể, gây ra nhiều hiểu lầm, hoang mang và bức xúc trong cộng đồng. Sự phát triển của các ứng dụng AI cho phép tạo ra nội dung số một cách dễ dàng, bao gồm cả hình ảnh và video, đang trở thành xu hướng. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với nguy cơ về việc lan truyền thông tin độc hại và sai sự thật.
Gần đây, sau vụ chìm tàu tại Hạ Long, Quảng Ninh, hàng loạt hình ảnh được tạo ra bằng AI đã được đăng tải trên mạng xã hội. Những hình ảnh này mô tả các tình tiết và câu chuyện thương tâm, với tên gọi nhân vật và nghề nghiệp tương tự như các nạn nhân của vụ tai nạn. Mặc dù có dòng chú thích rằng các tình tiết là hư cấu, nhưng do chữ nhỏ và khó đọc, nhiều người đã hiểu lầm những thông tin này là sự thật. Những video này sau đó đã lan truyền rất nhanh trên mạng xã hội.
Anh Lê Đức Hiếu, một cư dân mạng, cho biết: “Những bức ảnh được họ làm trông rất thật. Caption kèm theo bức ảnh đọc cũng rất cảm xúc, khiến cho những người đọc như em cảm thấy đây là sự việc hoàn toàn có thật và gần như kêu gọi được sự đồng cảm của em và những người đọc khác”. Hình ảnh được tạo ra bằng AI mô tả một tình tiết hư cấu liên quan đến vụ chìm tàu tại Hạ Long.
Anh Hạ Hồng Việt, Giám đốc Công ty Truyền thông Sellator, chia sẻ: “Khi xảy ra một sự việc gây sự chú ý của công chúng, lúc đó có một cơn khát thông tin trên diện rộng. Những tin nào nhanh chóng có sẽ là thông tin được xem đầu tiên. Do AI có thể dễ dàng tùy biến dựa trên nhu cầu người dùng, chỉ cần đưa nội dung lên, đám đông sẵn sàng có thể chia sẻ mà không cần quan tâm đến tính đúng sai của câu chuyện”.
Nhanh chóng và tiết kiệm chi phí là hai ưu điểm nổi trội của các ứng dụng tạo hình ảnh bằng AI. Điều này đã dẫn đến việc số lượng các sản phẩm nội dung số được sản xuất bằng AI ngày càng gia tăng trên mạng xã hội. Để thu hút sự chú ý của nhiều người xem, nhiều nội dung độc hại, xuyên tạc, thậm chí là tin giả tin sai sự thật cũng xuất hiện ngày càng nhiều.
Ông Lê Công Thành, Công ty Cổ phần Chọn lọc thông tin Infore, nêu ý kiến: “AI ngày nay đang phát triển rất nhanh và nó bắt đầu đưa con người đến thời đại siêu thực, có nghĩa là chúng ta có thể tạo ra những hình ảnh, âm thanh, nội dung không khác gì thiết bị thực ghi hình lại”.
Mới đây, Công an TP Hà Nội đã ra quyết định xử phạt một thanh niên 7,5 triệu đồng về hành vi sử dụng AI đăng tải hình ảnh sai sự thật, ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự trên môi trường mạng. Trí tuệ nhân tạo đang đặt ra thách thức ngày càng lớn đối với an ninh thông tin và đạo đức truyền thông, và cần sự vào cuộc của cả hệ thống – từ cơ quan quản lý, các nhà sản xuất nội dung đến chính sự tỉnh táo của mỗi người dùng.
